Στην πανδημία του κορωνοϊού ένα πράγμα έχει γίνει ιδιαίτερα ξεκάθαρο: η επιστροφή στα εθνικά. Πέραν από πληροφορίες προερχόμενες από τις χώρες οι οποίες πλήττονται περισσότερο, λίγες λεπτομέρειες δημοσιεύονται σχετικά με την κατάσταση στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Πόσο διαφορετικά είναι τα μέτρα στη Γερμανία και ποιες συζητήσεις απασχολούν την εκεί επικαιρότητα, εξηγούμε στο δεύτερο επεισόδιο της σειράς μας.

Οι πρώτοι προσβληθέντες από τον ιό Sars-CoV-2 υπήρξαν στη Γερμανία ήδη από το τέλος Ιανουαρίου 2020. Μία γυναίκα από την Κίνα έφερε τον ιό στη βαυαρική επαρχία Starnberg επιστρέφοντας από ένα επαγγελματικό ταξίδι. Πιθανότατα η γυναίκα είχε κολλήσει τον ιό από τους γονείς της, οι οποίοι προέρχονται από την κινεζική μητρόπολη Wuhan, ωστόσο αισθάνθηκε πολύ άρρωστη μόνο κατά την πτήση επιστροφής της στην Κίνα. Τότε άνθρωποι στην έδρα του προμηθευτή αυτοκινήτων Webastoείχαν ήδη κολλήσει. Σε αυτή τη φάση της εξάπλωσης του ιού πέτυχε αυτό που δεν πέτυχε αργότερα: Οι υπάλληλοι της εταιρείας δούλευαν από το σπίτι, σε καραντίνα ή μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία, εντοπίστηκαν οι αλυσίδες επαφών και η εξάπλωση του ιού στην περιοχή κατορθώθηκε να σταματήσει. Εκείνη την περίοδο, πολλοί ειδικοί υπέθεταν ότι ο ιός ήταν απίθανο να εξαπλωθεί σε όλη τη Γερμανία.

Λίγες μόνο εβδομάδες αργότερα, η Γερμανία και η Ευρώπη πήραν το μάθημά τους όταν πολλοί γιόρτασαν το καρναβάλι και πήγαν διακοπές για σκι στην Ιταλία και στην Αυστρία. Από τότε ο αριθμός των προσβληθέντων από τον ιό αυξάνεται σταθερά –λιγότερο έντονα από ό, τι σε άλλες χώρες, αλλά παρόλα αυτά: Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Robert Koch (RKI, δεδομένα από τις 16 Απριλίου 2020), περισσότερα από 130.000 άτομα στη Γερμανία έχουν προσβληθεί από τον ιό· υπάρχουν πάνω από 3.500 νεκροί. Αυτό το κινούμενο γράφημα απεικονίζει την εξάπλωση του ιού στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Μέτρα περιορισμένης κυκλοφορίας από τις 22 Μαρτίου
Στις 22 Μαρτίου, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έθεσε σε ισχύ ολοκληρωμένα μέτρα. Ο στόχος αυτών είναι να επιβραδύνει την εξάπλωση του ιού και να κερδηθεί χρόνος. Σε αυτά περιλαμβάνεται ο περιορισμός εξόδου, που σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να βγει από το σπίτι του μόνο για ειδικούς λόγους. Σε αντιστοιχία με την Ελλάδα, αυτό περιλαμβάνει την προσέγγιση του χώρουεργασίας, τις απαραίτητες αγορές και τις επισκέψεις σε γιατρούς και φαρμακεία.

Μετά τις αρχικές προληπτικές μαζικές αγορές, η κατάσταση στα σούπερ μάρκετ ομαλοποιήθηκε ξανά και δημιουργούνται όλο και περισσότερες (ψηφιακές) πρωτοβουλίες, οι οποίες προσφέρουν υποστήριξη σε άτομα που δεν μπορούν να πάνε για ψώνια μόνα τους. Η παροχή βοήθειας σε άλλους ανθρώπους, καθώς και η άσκηση και ο αθλητισμός επιτρέπονται επίσης. Ωστόσο, αυτά είναι δυνατά μόνο με άλλο ένα άτομο ή με άτομα με τα οποία ζει κανείς μαζί. Σε γενικές γραμμές, είναι σημαντικό να διατηρείται μια ελάχιστη απόσταση 1,5 μέτρων. Αυτά τα μέτρα, τα οποία αρχικά ήταν περιορισμένα για δύο εβδομάδες, παρατάθηκαν έως τις 3 Μαΐου 2020.

 Η ουρά για ψώνια έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας για πολλούς. ©Photo by Tobias Rehbein on Unsplash

Ορισμένα ομοσπονδιακά κρατίδια που πλήττονται περισσότερο, όπως η Βαυαρία, η Βάδη-Βυρτεμβέργη και η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, υπερβαίνουν τους εθνικούς κανονισμούς στα μέτρα τους. Μεμονωμένες πόλεις και δήμοι βρίσκονται εκεί επίσης σε καραντίνα. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, η κοινότητα Gangelt στην περιοχή Heinsberg στην οποία πιστεύεται ότι αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι είχαν κολλήσει τον ιό κατά τη διάρκεια μιας καρναβαλικής εκδήλωσης. Μια ομάδα επιστημόνων πραγματοποιεί εκεί αυτή τη χρονική περίοδο μια επιτόπια μελέτη, για να μάθει περισσότερα σχετικά με το επίπεδο ανοσίας της κοινότητας στον ιό.

Ομοσπονδιακό κράτος: Διαφορές από κρατίδιο σε κρατίδιο
Η συντριπτική πλειοψηφία των καταστημάτων είναι κλειστά. Εξαιρούνται τα σούπερ μάρκετ, τα πρατήρια καυσίμων, τα αρτοποιεία, τα φαρμακεία και τα καταστήματα οικοδομικών εξοπλισμών. Τα εστιατόρια μπορούν μόνο να διανέμουν (delivery) ή να προσφέρουν για παραλαβή φαγητά. Τα κολυμβητήρια, τα γυμναστήρια, τα μουσεία, οι ζωολογικοί κήποι, οι παιδικές χαρές, οι κινηματογράφοι, οι αίθουσες συναυλιών, τα κλαμπ, τα μπαρ και τα καφέ κ.τ.λ. είναι κλειστά. Και επίσης οι θείες λειτουργίες κ.τ.τ. δεν επιτρέπονται. Τα βόρεια ομοσπονδιακά κρατίδια στη Βόρεια και Βαλτική Θάλασσα, το Σλέσβιχ-Χολστάιν και το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία απαγόρευσαν την είσοδο ατόμων που δεν έχουν τόπο μόνιμης κατοικίας σε ένα από τα δύο κρατίδια. Και εδώ, παρόμοια με την Ελλάδα, υπάρχουν μεγάλες ανησυχίες ότι η τουριστική περίοδος του 2020 ενδέχεται να κινδυνεύει.

Οι άδειες παραλίες στη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα, όπως εδώ στη χερσόνησο Fischland-Darß-Zingst, είναι πιθανώς μέρος της εικόνας για την τουριστική περίοδο του 2020 ©agorayouth

Γενικά κάποιος πρέπει να γνωρίζει: Λόγω της ομοσπονδιακής δομής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, ισχύουν διαφορετικοί κανόνες σε κάθε ομοσπονδιακό κρατίδιο, ακόμη και όταν πρόκειται για κυρώσεις σε παραβιάσεις κανόνων. Στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και στη Ρηνανία-Παλατινάτο, ενδέχεται να επιβληθούν πρόστιμα έως και 25.000 ευρώ για παραβιάσεις. Στο Βερολίνο, μετά από πολύ αυστηρούς κανονισμούς και την επακόλουθη κριτική τους, είναι ξανά δυνατό από τις αρχές Απριλίου, να καθίσει κανείς σε παγκάκια πάρκων ή σε χώρους πρασίνου για περιορισμένο χρονικό διάστημα – σε άλλα ομοσπονδιακά κρατίδια, ωστόσο, αυτό παραμένει απαγορευμένο.

Τα μέτρα που ελήφθησαν
Για τον τομέα της εκπαίδευσης, τα μέτρα – σε εθνικό επίπεδο – σημαίνουν ότι τα σχολεία, οι παιδικοί σταθμοί και τα νηπιαγωγεία θα παραμείνουν κλειστά μέχρι τις 3 Μαΐου 2020, μετά τα μαθήματα αποφοίτησης θα πρέπει να επιστρέφουν στο σχολείο υπό αυστηρές συνθήκες. Οι εξετάσεις για το Abitur (αντίστοιχο των πανελλαδικών εξετάσεων στην Ελλάδα) και για τη mittlere Reife ή το απολυτήριο επαγγελματικής εκπαίδευσης έχουν αναβληθεί στα περισσότερα ομοσπονδιακά κρατίδια.

Σε ενδιάμεσο διάστημα, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ (CDU) βρισκόταν σε καραντίνα για δύο εβδομάδες, επειδή ένας γιατρός, τον οποίο είχε επισκεφθεί, είχε προσβληθεί από τον ιό. Ωστόσο, η υποψία, ότι η Καγκελάριος κόλλησε τον ιό, δεν επιβεβαιώθηκε. Μετά το τηλεοπτικό της διάγγελμα προς τον πληθυσμό, το οποίο συνηθίζει μόνο την Πρωτοχρονιά, η Μέρκελ τόνισε, ότι δεν αναμένει πως οι κίνδυνοι που φέρνει ο ιός θα τερματιστούν γρήγορα. Ο ιός θα παραμείνει απειλή έως ότου βρεθεί ένα εμβόλιο – «δεν έχει εξαφανιστεί. Ακόμα κι αν μια μέρα υπάρχουν λιγότεροι άνθρωποι που προσβλήθηκαν», δήλωσε η Μέρκελ.

Συζητήσεις για περαιτέρω μέτρα και πιθανή χαλάρωση

Η ένωση αεροδρομίων ADV κατέγραψε 98% λιγότερους επιβάτες στη Γερμανία σε σχέση με το προηγούμενο έτος. ©Photo by Markus Spiske on Unsplash

Στη Γερμανία, στην επικαιρότητα εκτός από τη χαλάρωση των αρχικών μέτρων περιορισμού εξόδου και του ανεπαρκώς εφοδιασμένου με υλικά συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, υπάρχει επίσης μια συζήτηση σχετικά με την υποχρέωση να φορά κανείς μάσκα προσώπου. Στην Αυστρία και επίσης στην Ιένα της Θουριγγίας, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν δημόσιες συγκοινωνίες ή ψωνίζουν σε καταστήματα πρέπει από τις αρχές Απριλίου να φορούν μάσκα προσώπου. Συζητείται επίσης η λεγόμενη εφαρμογή (application) δωρεάς δεδομένων για τον κορωνοϊό, η οποία θα χρησιμοποιείται σε εθελοντική βάση για την καταγραφή της εξάπλωσης των συμπτωμάτων. Αυτό θα επέτρεπε στους ερευνητές του RKI να εξαγάγουν συμπεράσματα σχετικά με την εξάπλωση του ιού.

Σε μια κοινή προσπάθεια και για να υπάρξει μια γενική εικόνα για το ποιο νοσοκομείο έχει πόσες ελεύθερες κλίνες εντατικής θεραπείας, δημιουργήθηκε επίσης τις τελευταίες εβδομάδες ένα μητρώο εντατικής θεραπείας στο οποίο κλινικές, που βρίσκονται στη βάση δεδομένων, μπορούν να εισάγουν τις χωρητικότητές τους και τα κρούσματα κορωνοϊού. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναιδυνατή η μεταφορά ασθενών σε άλλα ομοσπονδιακά κρατίδια εάν εμφανιστούν τοπικά σημεία συμφόρησης.

Σε όλη τη Γερμανία οι δυνατότητες του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης αυξήθηκαν μαζικά: Στην αρχή της πανδημίας, υπήρχαν περίπου 28.000 κρεβάτια σε μονάδες εντατικής θεραπείας και 20.000 διαθέσιμοι αναπνευστήρες, τώρα εκτιμάται ότι υπάρχουν 40.000 κρεβάτια και περίπου 30.000 αναπνευστήρες. Και οι δυνατότητες τεστ έχουν επίσης αυξηθεί: Σύμφωνα με το RKI, διεξάγονται περίπου 500.000 τεστ κάθε εβδομάδα.

Και η οικονομία;
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Απασχόλησης, περίπου 650.000 εταιρείες σε όλη τη Γερμανία έχουν ανακοινώσει εργασία με μειωμένο ωράριο (Kurzarbeit) λόγω του ιού. Στα τέλη Μαρτίου, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο άνοιξε τον δρόμο για το μεγαλύτερο πακέτο βοήθειας στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, το οποίο έχει ύψος 750 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αποτελείται από ένα ταμείο οικονομικής σταθεροποίησης ύψους 600 δισεκατομμυρίων ευρώ και έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό με τον οποίο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μπορεί να πάρει δάνεια ύψους 156 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Μέσω του πακέτου διάσωσης έχει σχεδιαστεί να προστατευθούν εταιρείες και θέσεις εργασίας, να διασφαλιστεί η υγειονομική περίθαλψη και να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή. Εκτός από τα δάνεια προς εταιρείες, τα συγκεκριμένα πακέτα βοήθειας περιλαμβάνουν επίσης άμεση βοήθεια έκτακτης ανάγκης για μικρούς επιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα τριών μηνών, καθώς και υποστήριξη σε οικογένειες και κοινωνικά αδύναμους. Ακόμη, στη Γερμανία, τα συμβόλαια ενοικιαστών διαμερισμάτων και επαγγελματικών χώρων δεν μπορούν να λυθούν εάν η κρίση που έφερε ο κορωνοϊός οδήγησε σε καθυστερήσεις στις πληρωμές ενοικίων. Το ίδιο ισχύει για τις συνδέσεις ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και τηλεφώνου.

Κείμενο: Lisa Brüßler
Μετάφραση: Άννα Μαυρίκου
Φωτογραφία: Photo by Dmitry Dreyer on Unsplash 

Στο πρώτο μέρος της σειράς περιγράφουμε τις συνέπειες της πανδημίας στην Ελλάδα, για το κείμενο πατήστε εδώ. Από το τρίτο επεισόδιο θα καταγράψουμε τις αντιδράσεις των οργανώσεων νέων και των δύο χωρών.