Πώς αντιμετωπίζουν τους περιορισμούς της πανδημίας του κορονοϊού οι οργανώσεις νεολαίας σε Ελλάδα και Γερμανία; Ποιες εναλλακτικές μεθόδους και τρόπους έχουν αναπτύξει και τι σχέδια έχουν για το υπόλοιπο έτος; Απαντούν η ΜΚΟ ΕΛΙΞ από Αθήνα, ο Peter Mitchell για τη Fusion Intercultural Projects Berlin e.V. και η οργάνωση Mostar Friedensprojekt που εδρεύει στο Πότσνταμ της Γερμανίας.

Agorayouth: Judith, είσαι γενική διευθύντρια στην ΕΛΙΞ. Για όσους δεν σας γνωρίζουν, μπορείς να μας πεις λίγα λόγια για τη δουλειά σας;
Judith Wunderlich-Αντωνίου: Είμαστε μια κοινωφελής οργάνωση που δραστηριοποιείται από το 1987 υλοποιώντας προγράμματα ανταλλαγής νέων, εθελοντισμού καθώς και εκπαίδευσης. Τα γραφεία μας βρίσκονται στην Αθήνα, αλλά τα προγράμματά μας λαμβάνουν χώρα σε όλη την Ελλάδα. Στη Γερμανία συνεργαζόμαστε με τους οργανισμούς κοινοτικών υπηρεσιών και ανταλλαγής εθελοντών: IBG – Internationale Begegnung in Gemeinschaftsdiensten e.V., ICJA Freiwilligenaustausch weltweit e.V, IJGD – InternationaleJugendgemeinschaftsdienste, Norddeutsche Jugend im internationalen Gemeinschaftsdienst e.V., Pro International e. V., Vereinigung junger Freiwilliger e.V. και Wilde Rose e.V.Πόσο έχει επηρεαστεί η δουλειά σας τις τελευταίες αυτές εβδομάδες;
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουμε ιδιαίτερα έντονη παρουσία σε προγράμματα εκπαίδευσης και ένταξης για πρόσφυγες και μετανάστες. Αυτή τη στιγμή έχουμε τρία εκπαιδευτικά κέντρα που παραμένουν κλειστά λόγω της πανδημίας. Οι εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί λειτουργοί μας έπρεπε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να μεταβάλλουν τον τρόπο διδασκαλίας από αναλογικό σε ψηφιακό και έχουν δοκιμάσει πολλές πλατφόρμες. Οι δυνατότητες πρόσβασης μειονεκτικών ομάδων σε πύλες εκπαίδευσης είναι περιορισμένες και έτσι έχουμε καταφύγει και στα γνωστά σε όλους κοινωνικά δίκτυα και τα εργαλεία που προσφέρουν. Δημιουργήσαμε έναν δίαυλο επικοινωνίας με τους εκπαιδευόμενους μέσω ομάδων στο Facebook και μέσω Podcasts και μία φορά την εβδομάδα υπάρχει επιτόπια συνάντηση σε καταυλισμό προσφύγων για να μοιραστεί διδακτικό υλικό, να δοθούν σχόλια και παρατηρήσεις στη μέχρι τώρα πρόοδο και φυσικά να εισακουστούν ανησυχίες και επιθυμίες.

Και όσον αφορά τις διαδικασίες εργασίας;
Όλοι οι συνεργάτες δουλεύουν από το σπίτι. Και εδώ, δεν ήταν εύκολο να βρούμε έναν ρυθμό για να διασφαλιστεί η ενημέρωση όλων στον ίδιο βαθμό. Έχουμε προσαρμοστεί σε αυτή την καθημερινότητα γραφείου με δικτυακές συναντήσεις συντονισμού κάθε μέρα. Το γραφείο της ΕΛΙΞ δουλεύει με τρεις συνεργάτες εναλλάξ, οι οποίοι στηρίζουν επίσης τη δουλειά των ομάδων στο σπίτι αλλά και στον καταυλισμό των προσφύγων. Αυτή τη στιγμή φιλοξενούμε έξι εθελοντές μέσω των προγραμμάτων“Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία (EVS)“ και „Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ESC)“, οι οποίοι στηρίζουν το έργο της ΕΛΙΞ και οργανώνουν την ψηφιακή επικοινωνία και τις προετοιμασίες που απαιτούνται για τα καλοκαιρινά μας προγράμματα. Πολλά ευρωπαϊκά σεμινάρια και προγράμματα ESC στο εξωτερικό ακυρώθηκαν ή/και αναβλήθηκαν και μερικοί εθελοντές έχουν ήδη επιστρέψει στην Ελλάδα, με πολύπλευρα οργανωτικά θέματα που έπρεπε να ρυθμιστούν και διευκρινιστούν.

Με τους εθελοντές που έχουν απομείνει στο εξωτερικό έχουμε τακτικές επαφές. Σημαντικό για μας ήταν, επίσης, η υποστήριξη του προσωπικού μας. Πολλοί συνεργάτες μένουν μόνοι ή εργάζονται στο Home Office με τα παιδιά τους. Και εδώ, ήταν σημαντικό να σχηματίσουμε μικρότερες ομάδες, οι οποίες θα έχουν εβδομαδιαίες συναντήσεις με την ψυχολόγο μας διαδικτυακά, θα υπάρχει ανταλλαγή και αλληλοϋποστήριξη.

Πώς σχεδιάζετε τους επόμενους μήνες;
Προς τα τέλη Απριλίου θα συγκροτηθούμε ως ομάδα και θα αποφασίσουμε δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης αν θα μπορέσουμε να διοργανώσουμε τα διεθνή workcamps φέτος το καλοκαίρι. Φέτος προγραμματίστηκαν workcamps για δύο ομάδες, μία για παιδιά με κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτική θέση και μία για παιδιά και νέους με αναπηρίες. Και στα δύο workcamps, νέοι από όλον τον κόσμο θα έρθουν στην Ελλάδα για να πραγματοποιήσουν ένα πολύμορφο πρόγραμμα. Τα προγράμματα αυτά υπάρχουν από το 2013 και θα ήταν κρίμα να ανασταλούν. Φυσικά, η υγεία όλων των συμμετεχόντων είναι η πρώτη προτεραιότητα και έτσι η απόφαση δεν θα είναι εύκολη.

Τα κέντρα μάθησης θα ξανανοίξουν όταν καταστεί δυνατό. Σίγουρα, ωστόσο, ανησυχούμε για την οικονομική βιωσιμότητα της οργάνωσης και τι επίδραση θα έχει η πανδημία στη φιλανθρωπική κοινότητα παγκοσμίως και πώς θα διαμορφωθούν οι δυνατότητες χρηματοδότησής για κοινωνικά προγράμματα το επόμενο ή τα επόμενα χρόνια, διότι φυσικά η κρίση αυτή έχει πλήξει και τους χορηγούς μας αλλά και τα  ιδρυμάτα.

Και ποιους νέους τρόπους σκοπεύετε να διερευνήσετε;
Το πρόγραμμα εκπαίδευσης για πρόσφυγες και μετανάστες πλέον αλλάζει τελείως. Πρέπει να βρούμε νέους τρόπους επικοινωνίας. Αυτοί δεν θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στο διαδίκτυο, γιατί πρέπει να παρακολουθούμε τις δυσκολίες της ομάδας στόχου μας, η οποία πολύ απλά δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η τακτική «back to basics» μερικές φορές είναι πιο αποτελεσματική από μια διαδραστική πλατφόρμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σκοπεύουμε να διατηρήσουμε επαφή με τους μαθητές μας μέσω τηλεφώνου και να διανείμουμε έντυπα υλικά όπως βιβλία και φύλλα εργασίας, στυλό, είδη ζωγραφικής, παιχνίδια και άλλα παρόμοια. Συνολικά, αναμένουμε μειωμένες εισπράξεις από τις συνδρομές συμμετοχής για τα workcamps το 2020 και προσπαθούμε να τις εξισορροπήσουμε με διαφορές αιτήσεις χρηματοδότησης.

Agorayouth: Peter, εσύ τρέχεις τα προγράμματα του «FUSION – intercultural Projects Berlin e.V.». Πώς αντιμετωπίζετε την όλη κατάσταση;
Peter Mitchell: Εγώ, ως ελεύθερος συνεργάτης, μπορώ να πω ότι η πανδημία του κορονοϊού έχει πλήξει σημαντικά και το Fusion. Η ένωση οργανώνει προγράμματα μόνη της αλλά τα τελευταία χρόνια έχει επίσης δημιουργήσει το Zebra Kagel-Projektspace στον Δήμο Grünheide-Kagel του Βρανδεμβούργου και έχει επενδύσει πολλά σε αυτό. Αυτή τη στιγμή όλα τα προγράμματα και οι εκδηλώσεις μέχρι το φθινόπωρο έχουν ακυρωθεί.

Πρόσφατα διεξάγατε με την PRAXIS στις Σέρρες, στην Ελλάδα, ένα πρόγραμμα κατάρτισης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και για τις αρχές του καλοκαιριού είχατε προγραμματίσει το επόμενο κοινό σας πρότζεκτ.
Ναι, ακριβώς. Τον περασμένο Δεκέμβριο υλοποιήσαμε το πρόγραμμα κατάρτισης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού «Migrationsgesellschaft» και για τον Ιούνιο του 2020 είχαμε προγραμματίσει το πρόγραμμα παρακαλούθησης που θα είχε να κάνει με στρατηγικές επικοινωνίας στις κοινωνίες μεταναστών. Πλέον ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί τον χειμώνα 2020-2021. Επίσης, είχαμε σκοπό αυτό το καλοκαίρι να πραγματοποιήσουμε από κοινού μία πολύπλευρη συνάντηση νέων στη δασική έκταση των Καρπάθιων Όρων στην Ουκρανία. Κι αυτό ελπίζουμε να μετατεθεί για το φθινόπωρο.

Eggert, είστε μια μικρή ένωση από το Πότσνταμ της Γερμανίας, η οποία εδώ και λίγο καιρό δραστηριοποιείται στην ελληνογερμανική ανταλλαγή. Πες μας δυο λόγια.
Eggert Hardten: Μετράμε ήδη πάνω από 25 χρόνια λειτουργίας. Δημιουργηθήκαμε αρχικά για να παράσχουμε βοήθεια και στήριξη στους πρόσφυγες της Βοσνίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Εκεί διατηρούμε ένα ιδιόκτητο γραφείο, όπου προωθούνται ανταλλαγές νέων και οργανώνονταν έργα. Από τον δεύτερο χρόνο δραστηριότητάς μας με τους Βόσνιους νέους από τις πληγείσες περιοχές και με τα παιδιά των Βόσνιων μεταναστών αρχίσαμε ήδη να ασχολούμαστε με τις ανταλλαγές νέων. Δουλεύουμε επίσης με προγράμματα Erasmus+ και με προγράμματα για νέους και παιδιά. Στην Ελλάδα έχουμε τακτική συνεργασία με τους εταίρους μας, Babylon, Youthnet Hellas και KANE στην Καλαμάτα. Από το 2016 ξεκίνησε ακόμη μία στενή συνεργασία με τη Fabrica στην Αθήνα.

Και σε ποια θέματα δουλεύετε αυτόν τον καιρό;
Υπάρχουν προγράμματα κατά της ριζοσπαστικοποίησης των νέων και του αντιρατσισμού, καθώς και θεατρικά έργα και έργα με θεατρικά στοιχεία και μεθόδους. Αναπτύσσουμε επίσης τα δικά μας οικολογικά έργα σε θέματα όπως έντομα, εναλλακτικές ενέργειες, βιωσιμότητα, εναλλακτική γεωργία, διατροφικές συνήθειες και βιοποικιλότητα. Εδώ και δύο χρόνια, οι εθελοντές μας σχεδιάζουν προγράμματα και τα συντάσσουν μόνοι τους. Παρεμπιπτόντως, η Fabrica αναπτύσσει επίσης αυτό το διάστημα το πρώτο της πρόγραμμα ανταλλαγής νέων. Ας ελπίσουμε να πάνε όλα καλά!

Πώς έχει επηρεαστεί η δουλειά σας τις τελευταίες αυτές εβδομάδες;
Τον Φεβρουάριο ήμασταν στην Αθήνα για μια ανταλλαγή νέων εξειδικευμένων στην παράσταση κουκλοθέατρου και εμφανιστήκαμε στη θεατρική σκηνή της Fabrica. Στη συνέχεια, πήγαμε στο νησί της Κω, όπου προετοιμάσαμε μια ανταλλαγή νέων. Όταν επιστρέψαμε εκεί δέκα ημέρες αργότερα, το νησί είχε αλλάξει τελείως: Ο αρχηγός της ιταλικής μας ομάδας ήταν ήδη σε γραφειοκρατικό lockdown και έπρεπε να δηλώσει online τις επισκέψεις του στο Υπουργείο Εξωτερικών ή Υγείας. Ήξερε ότι όταν επέστρεφε θα έπρεπε να μπει σε δεκαπενθήμερη καραντίνα. Έτσι, προληπτικά, αναβάλαμε την έναρξη της ανταλλαγής νέων.

Ακόμη και πριν από τις ανακοινώσεις της καγκελάριου Μέρκελ, ήταν σαφές ότι δεν θα ήμασταν πλέον σε θέση να προβούμε σε περαιτέρω ενέργειες. Εκτιμούμε ότι θα κρατήσει μέχρι τον Ιούλιο/ Αύγουστο στη Γερμανία και μέχρι τον Σεπτέμβριο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη – τουλάχιστον έτσι ελπίζουμε. Κατά συνέπεια, έχουμε αναβάλει το έργο στην Κω όπως και το έργο παρακολούθησης στο Ούζεντομ. Το πρόγραμμα κατάρτισης στη Βοσνία έχει αναβληθεί έως τον Σεπτέμβριο και η ανταλλαγή νέων «Let’s talk about Sex» για τον Οκτώβριο. Αναβλήθηκε, επίσης, το πρότζεκτ «Make Arts Not Walls» που ήταν προγραμματισμένο για το καλοκαίρι. Προκειμένου να διαφυλάξουμε τα κεκτημένα, θα πρέπει να καταβάλλουμε τώρα 25% περισσότερους πόρους, διαφορετικά ο συνεργάτης μας θα υποστεί ζημιές με την εκδήλωση.

Πώς διαχειρίζεστε, λοιπόν, την ανασφάλεια του παρόντος;
Γράφουμε νέες αιτήσεις προγραμμάτων και δουλεύουμε για την αναβάθμιση της ιστοσελίδα μας. Επίσης, θα ασχοληθούμε με διαφημιστικά μηνύματα όπως ολιγόλεπτα βίντεο στο YouTube ή χειροποίητες καρτ-ποστάλ.

Επιπλέον, τώρα έχουμε τον χρόνο να προετοιμάσουμε καλά (και έγκαιρα) τις αναφορές έργων και προγραμμάτων, ώστε να μην χρειάζεται να περιμένουμε πολύ για την τελευταία δόση χρηματοδότησης. Επίσης, φαίνεται ότι η άνοιξη ήρθε για τα καλά και στο μικρό μας αγρόκτημα permaculture στη Βοσνία. Γύρω στον Φεβρουάριο ανακαινίσαμε το σπίτι και όλα είναι έτοιμα για την έναρξη του μικρού μας καφέ για νέους. Ίσως μπορούμε να το αναδιαμορφώσουμε κι άλλο, αν βρούμε τους οικονομικούς πόρους. Ελπίζουμε ότι θα εγκριθεί κάτι ακόμα, γιατί η χαρά ενός νέου έργου είναι ό,τι καλύτερο.

Συγκεκριμένα ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε;
Δεν ξέρουμε ακριβώς πώς θα εξελιχθούν για μας οι επόμενοι μήνες γιατί εξαρτάται από τις ταμειακές ροές και το ύψος των ζημιών μας. Πολλοί εταίροι δεν μπορούν να περιμένουν για πολύ τη χρηματική βοήθεια γιατί και οι ίδιοι βρίσκονται στην ίδια κατάσταση. Το ερώτημα είναι: Ποιο είναι το πρόσθετο κόστος που θα έχουμε εάν δεν μπορέσουμε να προχωρήσουμε τίποτα για τους επόμενους τρεις μήνες; Θα μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τα έργα αρκετά γρήγορα μόλις επιστρέψουμε στη δουλειά; Υπάρχει, επίσης, ο φόβος ότι στο πλαίσιο της πανδημίας οι κυβερνήσεις μας σπαταλούν τώρα αρκετά από τα χρήματα που θα απορροφούσαμε αργότερα με χρηματοδότηση. Έχω ήδη δει κάτι τέτοιο να συμβαίνει στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όπου, μετά από παρεμβάσεις αξίας δισεκατομμυρίων, οι δομές κατέρρευσαν γιατί πολύ απλά αποσύρθηκαν τα κεφάλαια.

Ιδίως στους νέους παρατηρούμε ότι όσοι ήθελαν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό πλέον διστάζουν. Θα πρέπει, επομένως, να δράσουμε περισσότερο σε τοπικό επίπεδο και να επιδιώξουμε στενούς τοπικούς δεσμούς, ακόμη και συνεργασίες με άλλους διαύλους και φορείς. Έτσι ώστε, μεταξύ άλλων, να μην εξαρτάται η προώθηση και υποστήριξη αποκλειστικά από μεγάλες διοργανώσεις με 30 και παραπάνω νέους από έξι ή εφτά χώρες. Σκοπός μας είναι να αναπτύξουμε έργα μεγαλύτερης διάρκειας, στα οποία θα υλοποιούμε τα ίδια προγράμματα τοπικά, ώστε μετά από κατάρτιση και άμεσο συντονισμό να εξελίσσονται σε μεγάλες διοργανώσεις.

Έρευνα: Lisa Brüßler
Φωτογραφίες: agorayouth

Εδώ θα βρείτε το μέρος 1 της έρευνας και εδώ το μέρος 3.
Διαβάστε το άρθρο στα γερμανικά εδώ.